روند گسترش شهر رضوانشهر در دو دهه اخیر با تاثیر آن بر کاربری اراضی شهری پیرامون
دسته بندي :
علوم انسانی »
جغرافیا
چکیده
توسعه روز افزون جمعیت شهرنشین کشور و عدم پیش بینی اراضی
کافی و مناسب برای توسعه شهرها، لزوم مکان یابی اراضی برای توسعه شهری ، چه
با ارزیابی امکانات رشد کالبدی و توسعه شهرهای موجود همراه با تعیین جهات،
حدود منطقی و مراحل مختلف توسعه انها در اینده و چه با تعیین نقاط روستایی
که در اینده از نظر میزان جمعیت و عملکرد اقتصادی به شهر تبدیل میگردند و
در نهایت با مکان یابی نقاط شهری جدید (شهر یا شهرک)و تعیین عملکرد و نقش
اقتصادی انها و پیش بینی و میزان رشد تحولات جمعیت انها در اینده را در
محدوده شهرستان ایجاب مینماید .تحقیق حاضر نیز با توجه به روند رو به رشد
شهر نشینی در رضوانشهر و افزایش جمعیت که به تبع نیاز به توسعه و گسترش
فیزیکی مطلوب شهری می باشد به دنبال شناخت تنگناها و امکانات توسعه فیزیکی
شهر ،بررسی میزان تاثیر گذاری روند فعلی توسعه فیزیکی شهر بر محیط طبیعی و
بخصوص اراضی کشاورزی پیرامون شهر و شناخت عوامل موثر بر توسعه فیزیکی شهر
بر محیط طبیعی و بخصوص اراضی کشاورزی پیرامون شهر و شناخت عوامل موثر بر
توسعه فیزیکی شهر بر محیط طبیعی و بخصوص اراضی کشاورزی پیرامون شهر و شناخت
عوامل موثربرتوسعه فیزیکیبر محیط طبیعی و بخصوص اراضی کشاورزی پیرامون شهر
و شناخت عوامل موثر بر توسعه فیزیکی و کالبدی شهر می باشد.با توجه به
استقرار شهر در میان پیراموناراضی مرغوب کشاورزی،شالیزار و باغی و همچنین
محدودیت هایی که از جهت دو پدیده طبیعی یعنی دریای خزر و کو ههای تالش وجود
دارد و از طرف دیگر توسعه شهر در امتداد جاده ارتباطی ترانزیتی ، این
پژوهش بر اساس اخرین یافته ها و نظریه ها و روشهای علمی شهرسازی و همچنین
با بهره گیری از اصول نوین توسعه پایدار شهری و با تحلیل و نقد طرحهاو
برنامه های توسعه شهری انجام شده ، در صدد جلوگیری از انهدام و تخریب اراضی
کشاورزی با توجه به نقش اقتصادی ان در زندگی اهالی و همچنین جلوگیزی از
رشد بی قواره طولی و خطی شهر که حجم تراغیک منجر به اختلالدر زندگی و کار
شهرنشینان شده پرداخته است . در این راستا بر توسعه عمودی شهر و ایجاد
زائدهای شهری تاکید و تصویه شده است
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اول :کلیات تحقیق
1-1 بیان مسئله 4
1-2 پرسش اصلي تحقيق (مسأله تحقیق) 5
1-3 اهداف تحقیق 6
1-4 اهمیت تحقیق 6
1-5 فرضیات تحقیق 7
1-6 روش تحقيق 7
1-7 واژه ها و مفاهیم 8
1-8 مشکلات تحقیق 10
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
2-1پیشینه تحقیق 12
2-2شهر 14
2-2-1 شهر بر اساس نگرش سیستمی 16
2-2-2شهرنشینی 17
2-2-3 شهر نشینی در جهان سوم 19
2-3عوامل موثر در پیدایش شهرها 20
2-3-1-عوامل طبیعی 20
2-3-2-عوامل اقتصادی 21
2-3 -3-عوامل سیاسی 22
2-3-4-عوامل اجتماعی ـ فرهنگی و اعتقادی 22
2-4 عوامل موثر بر رشد و توسعه فیزیکی شهرها 23
2-4-1 عامل طبیعی 23
2-4-2 عامل جمعیتی 24
2-4-2-1 رشد طبیعی جمعیت شهر 26
2-4-2-2 اثر مهاجرت 27
2-4-2-3 اثر گسترش محدوده وادقام آبادیهای پیرامونی 29
2-4-3 عامل اقتصادی 29
2-4-4 عامل سیاسی 30
2-5 عوامل گسترش شهرها 32
2-6 گسترش افقی و فیزیکی شهر 33
2-7 نقش و عملکرد شهر 35
2- 8 طرحهای مختلف توسعه شهری 36
2-8-1 شهر ستاره ای 36
2-8-2 شهر خطی 37
2-8-3 شهر گسترده 39
2-8-4 شهر در مدل حلقه ای 40
2-8-5 توسعه درد آور شهری ( زاغه ها و حلبی آبادها) 41
2-8-6- ساخت دوایر متحد المرکز 41
2-8-7 بافت ستاره ای 42
2-8-8 ساخت چند هسته ای 43
2-9 تعریف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری 44
2-10 اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری 45
2-10- 1 اهداف کلان 45
2-10-2 اهداف خرد یا ویژه 45
2-11 فرایندبرنامه ریزی کاربری اراضی شهری 47
2-12 طبقه بندی کاربریهای شهری 48
2-12-1 طبقه بندی زمینهای دایر 48
2-12-2 اراضی بایر یا بدون استفاده شهری 50
2-13 استانداردهای فضا و مقیاس عملکردی کاربریها 51
2-14معیار های مکان یابی در بر نامه ریزی کاربری اراضی شهری 52
2-15مکاتب ونظریه های بر نامه ریزی کاربری اراضی شهری 53
2-15 -1مکتب كاركردگرایی 54
2-15 -2مکتب ساختارگرایی 55
فصل سوم : شناخت محدوده مورد مطالعه
3-1 خصوصیات جغرافیایی 58
3-1-1توپوگرافی 58
3-1-2آب و هوا 61
3-1-3 منابع آب 62
3-1-3-1 آبهای زیر زمینی 62
3-1-3-2 آبهای سطحی 62
3-1-3-2-1رودخانه شفارود 63
3-1-3-2-2 رودخانه لمیر 63
3-1-3-2-3 رودخانه چاف رود 63
3-1-3-2-4 رودخانه دیناچال 64
3-1-4 خاک 64
3-1-4-1 خاکهای جلگه ای 65
3-1-4-2 خاکهای کوهپایه 66
3-1-5 پوشش گیاهی 66
3-2 وجه تسمیه شهر رضوانشهر 67
3-3 شناخت خصوصیات اجتماعی و جمعیتی شهر رضوانشهر 67
3-3-1 جمعیت 68
3-3-2بررسی خانواد و بعد خانوار 71
3-3-3 ساخت جنسی و سنی 72
3-3-4 سواد 75
3-3-5 مهاجرت 75
3-3-6 گویش 75
3-4 ویژگیهای اقتصادی 76
3-4-1 اشتغال و توزیع شغلی جمعیت 76
3-4-2 صنعت 78
3-4-3 کشاورزی 78
3-4-4 دامداری 80
3-4-5 سایر فعالیتهای کشاورزی 80
3-4-6 جمعیت شاغل بر حسب گروه های فعالیت 81
3-5 خدمات 81
3-5-1 خدمات حمل و نقل 84
3-5-2 خدمات تجاری و بازرگانی 85
3-5-3 خدمات اداری، آموزشی، بهداشتی، درمانی 86
فصل چهارم : پيدايش و گسترش و تحول شهر
4-1- تاريخچه پيدايش و روند گسترش شهر رضوانشهر 88
4-2- سابقه برنامه ريزي در شهر رضوانشهر 89
4-3- ساخت شهر قبل از تدوين طرح هادي شهر 90
4-4- ساخت شهر در طرح هادي شهر رضوانشهر 93
4-5- بررسي و شناخت حوزه نفوذ مستقيم شهر 95
4-6- تعيين و بررسي حوزه خدمات گير روستايي براي تدقيق موقعيت و نقش شهر 96
4-7- تعيين حريم شهر و پهنه بندي آن 99
4-8- دانه بندي بافتهاي شهر 100
4-9- ساختار شهر همراه با تعيين محدوده محلات شهر رضوانشهر 100
4-10- بررسي تراكم طبقات ساختماني شهر 102
4-11- نظام شبكه ای راهها درون شهري وبرون شهری 104
4-11-1 نقش وکارکرد معابر 104
4-12- وضعيت كاربري هاي اراضي شهر رضوانشهر 106
14-12-1- كاربري مسكوني 106
4-12-2- كاربري تجاري 106
4-12-3- كاربري آموزش 106
4-12-4- كاربري مذهبي 109
4-12-5- كاربري فرهنگي 109
4-12-6- كاربري درماني و بهداشت 109
4-12-7- كاربري اداری 109
4-12-8- پارك و فضاي سبز 110
4-12-9- كاربري ورزشی 110
4-12-10- كاربري تأسيسات و تجهيزات 110
4-12-11- صنايع و كارگاههاي مزاحم 110
4-12-12- نظام و انتظامي 111
4-12-13- كاربري تاسیسات حمل ونقل 111
4-12-14- شبكه معابر 111
4-13- عوامل موثر در گسترش شهر رضوانشهر 114
4-13-1- عوامل طبيعي و گسترش شهر 117
4-13-2- عوامل زيرساختي و گسترش شهر 118
4-13-2-1-حریم های لوله گاز 118
4-13-2- 2 -کانالهای آبیاری 119
4-13-2-3- عبور خطوط انتقال برق فشار قوی 119
4-13-3- عوامل اجتماعي و گسترش شهر 122
4-13-4- عوامل اقتصادي و گسترش شهر 125
4-13-4-1 اشغال شهر 126
4-13-4-2 کشاورزی شهر 128
4-13-5- عوامل سياست گذاري شهر 131
4-13-5- 1 تاثیرات طرح هادی در گسترش شهر رضوانشهر 132
4-13-5- 2 گسترش شهر و الحاق روستاهای اطراف به محدوده شهر 134
4-13-5- 3 رشد و گسترش شهر و حوزه خدمات گیری شهر 134
4-13-6رشد وگسترش حاشيه شهر 136
4-13-7 شبكه ارتباطي و گسترش شهر 138
4-13-8- بررسي ارزش زمین در گسترش شهر 142
4-14-توانمنديها و محدوديت هاي توسعه فيزيكي شهر رضوانشهر 144
4-15- پیامد ها مکانی و فضایی گسترش شهر رضوانشهر 148
4-15-1- نابودي اراضي كشاورزي 148
4-15-2- تغيير در نوع فعاليت اقتصادي 151
4-15-3- پيامد هاي اجتماعي گسترش شهر 152
4-15-4- گسستگي بافت شهري و مشكلات خدمات رساني 153
4-15-5- آلودگي محيطي 153
4-16- دورنماي شهر رضوانشهر 154
فصل پنجم: جمع بندی و پیشنهادات راهبردی
5-1-جمع بندي نهايي تحقيق 157
5-2- تحلیل فرضيه ها 160
5-3- پيشنهادات 163
ماخذ 165
چکیده انگلیسی 169
فهرست نقشه ها
نقشه(3-1) تقسیمات سیاسی شهرستان رضوانشهر 59
نقشه (3-2) موقعیت جغرافیایی شهر رضوانشهر 60
نقشه (4-1) محدوده ی توسعه شهر رضوانشهر در سال 1360 92
نقشه (4-2) محدوده توسعه شهر رضوانشهر در سال 1373 94
نقشه (4-3) محدوده محلات شهر رضوانشهر در سال 1390 101
نقشه (4-4) نقشه کاربری اراضی شهر رضوانشهر در سال 1374 107
نقشه (4-5) نقشه کاربری اراضی شهر رضوانشهر در سال 1389 108
نقشه (4-6) جهات توسعه شهر در سال 1374 115
نقشه (4-7) جهات توعه شهر در دو دهه اخیر90-70 116
نقشه (4-8) عوامل و موانع موثر در توسعه کالبدی شهر 120
نقشه (4-9) محدوده توسعه و گسترش شهر رضوانشهر 121
نقشه (4-10) روند توسعه شهر در سال 1374 129
نقشه (4-11) نقشه گسترش شهر در دوره های زمانی 130
نقشه (4-12) تقسیمات شهری در سال 1374 133
نقشه (4-13) نقشه روستاهای الحاقی به شهر در دو دهه اخیر 135
نقشه (4-14)نقشه های رشد و گسترش بخش های حاشیه شهر در سال 1390 137
نقشه (4-15) شبکه راه های شهری در سال1374 140
نقشه (4-16) نقشه معابر شهر رضوانشهردر سال 1385 141
فهرست جداول
جدول (2-1) تعداد جمعیت شهر را بر حسب تعداد آن در جهان در آغاز قرن 21 19
جدول( 2-2) اهداف کلان در برنامه ریزی کاربری اراضی 45
جدول ( 2-3)طبقه بندی اراضی خالی مناسب توسعه صنعتی بر اساس دسترسی به تسهیلات زیربنایی 51
جدول( 2-4) طبقه بندی اراضی خالی مناسب توسعه مسکونی بر اساس دسترسی به تسهیلات زیربنایی 51
جدول (3-1) مشخصات رودخانه شفارود 63
جدول (3-2) : جمعیت شهر رضوانشهر و تغییرات آن طی سالهای 85-45 69
جدول (3-3): جمعیت ونرخ رشدآن در شهر رضوانشهر 71
جدول (3-4): خانوار تعداد و بعد خانوار شهر رضوانشهر 71
جدول (3-5) : جدول گروههای سنی 73
جدول (3-6) : جمعیت شهر رضوانشهر به تفکیک گروههای سنی در سال 1375 و 1385 74
جدول (3-7): جمعیت شاغل و بیکار شهر رضوانشهر بر اساس سرشماری سال 75 و 85 78
جدول (3-8):تعداد انواع دام بخش مرکزی رضوانشهر در سال 1385 80
جدول (3-9) : ترکیب شاغلین شهر رضوانشهر بر حسب گروههای اصلی فعالیت75-85 82
جدول (3-10) : شاغلین شهر رضوانشهر بر حسب بخشهای عمده اقتصادی 75-85 84
جدول (4-1): جایگاه سکونتگاه های شهری وروستایی شهرستان رضوانشهر در طرح فرادست 98
جدول (4-2) : مساحت حریم شهر رضوانشهر و مساحت پهنه بندی آن در سال 1389 99
جدول (4-3) : سرانه کاربریهای موجود در شهر رضوانشهر (بر حسب متر مربع) سال 1389 112
جدول (4-4) : کاربریهای موجود در شهر رضوانشهر وحاشيه شهر (بر حسب متر مربع) 89 113
جدول (4-5) جمعیت تغییرات آن و متوسط رشد سالانه جمعیت رضوانشهر طی 85-1325 124
جدول (4-6) مهاجران وارد شده شهر رضوانشهر بر حسب اقامت75-85 125
جدول شماره (4-7) ساختار اقتصادی جمعیت شاغل شهر رضوانشهر 127
فهرست نمودارها
نمودار (3-1): تعداد جمعیت شهر رضوانشهر طبق سرشماری سالهای 65 ، 75 و 85 70
نمودار (3-2) : در صد نرخ رشد جمعیت شهر رضوانشهر در دهه های 75-65 و 85-75 70
نمودار (3-3) : تعداد خانوار شهر رضوانشهر طبق سرشماری 65، 75 و 85 72
نمودار (3-4) : نمودار در صد جمعیت شهر به تفکیک گروههای عمده سنی1385 74
نمودار (3-5) : نمودار ترکیب شاغلین شهر رضوانشهر بر حسب بخشهای عمده اقتصادی 85 77